Общеизвестно, что авторитарные политические системы крайне консервативны, не способны к саморазвитию и эволюционным изменениям. Они существуют худо-бедно эффективно, пока имеют достаточное количество ресурсов. Но как только ресурсы иссякают, система начинает деградировать и неуклонно стремиться к своему закату. Подобную  картину мы наблюдали в СССР, и теперь имеем сомнительное счастье лицезреть на примере Беларуси.

Победив в 1994 г. на относительно свободных выборах, молодой председатель совхоза Александр Лукашенко принялся рьяно отстраивать персоналистский режим, тотально зачистив политическое…

Як колiсь слушна адзначыў нехта з вялiкiх, мiнулае трэба памятаць, але жыць iм нельга. Бо жыццё не стаiць на месцы, змяняюцца гiстарычныя абставiны, адбываюцца моцныя зрухi ў грамадзкай свядомасцi, умовах чалавечага побыту. Урэшце-рэшт, ёсць такое эфемернае паняцце, як дух эпохi. У кожнай эпохi ён свой. Тое, што было актуальна яшчэ пэўны час таму, затым страчвае сваю надзённасць, пераходзiць у разрад музейных экспанатаў, нагодаў для добрых (або ня вельмi) успамiнаў.

Сярод айчынай палiтызаванай супольнасцi раз-пораз узнаўляюцца дыскусii пра сумную долю беларускага нацыянальнага адраджэння…

З нагоды грамадзкiх пратэстаў, якiя разгарнулiсь ў ЗША пасля перамогi Дональда Трампа на прэзiдэнцкiх выбарах, можна сказаць наступнае.

Безумоўна, што Трамп - далёка не аптымальны кандыдат, якi па сукупнасцi сваiх характэрыстык, напэўна, не павiнен быў займаць такую пасаду. Але трэба разумець, што, па сутнасцi, асаблiвага выбару у амэрыканцаў не было. У краiне адназначна наспела неабходнасць нейкiх пераменаў, а перамога Клiнтан азначала б працяг руху па цяперашняй каляiне, якая вядзе Штаты да шматбаковага крызiсу, пагрозы страты статусу першай дзяржавы свету. Што, дарэчы, часткова ужо…

Час ад часу я перачытваю тэкст знакамiтай прамовы Марцына Лютара Кiнга «Я маю мару». У ёй выбiтны грамадзкi дзеяч Злучаных Штатаў дваццатага стагоддзя выказаў свае спадзевы на тое, што колiсь людзi будуць жыць ў свеце, дзе не застанецца расавай, палавой цi якой-небудзь iншай дыскрымiнацыi, дзе ўсi будуць валодаць роўнымi правамi, дзе знiкнуць бар’еры мiж асобнымi часткамi грамадзтва, дзе аднi людзi ня будуць лiчыцца вышэйшымi за iншых паводле сваiх прыродных параметраў, не звязаных з iхнiмi талентамi, здольнасцямi, чалавечымi ды прафесiйнымi якасцямi. Гэта была мара вялiкага гуманiста i…

Ёсць знакамiтая польская прымаўка: «Mądry wróg jest lepszy niż głupi przyjaciel». I сапраўды, штодзённае жыццё пацвярджае слушнасць гэтай тэзы. Бо разумны вораг прымушае цябе ўдасканальвацца, паказвае табе твае слабыя месцы, дае нагоды для карысных разважанняў. Ад глупага жа сябра карысцi няшмат. Хаця, ў любым разе, як паказвае досвед, спадзявацца ў гэтым жыццi можна толькi на сябе. Нiхто iншы тваiх праблем ня вырашыць.

Як бы гэта камусьцi не падавалась прыкрым.
 

Чалавек па сваёй прыродзе рамантык i лятуценнiк. Ён заўжды, нават  ў самых кепскiх умовах, ўсё жа да апошняга спадзяецца на лепшае, будуе ў сваёй галаве нейкiя пляны ды праекты, якiя, хутчэй за ўсё, нiколi не спраўдзяцца. Гэта, ў прынцыпе, натуральна. Светлая мара заўсёды лепшая, чым змрочная рэчаiснасць. Але падобная легкадумнасць ды наiўнасць нярэдка абарочваюцца вялiзнымi расчараваннямi i часам каштуюць занадта дорага. I калi ў асабiстым жыццi яны дапушчальныя, то ў дзяржаўным маштабе яны часцяком прыводзяць да сапраўдных трагедый для цэлага народу.

Актуальнай нагодай для гэтых сумных…

Легитимность любого авторитарного режима, как учит нас политологическая наука, зиждется на двух компонентах – идеологическом и силовом. Они сосуществуют примерно в равных пропорциях, взаимодополняя друг друга. Этот постулат применим ко всем системам подобного типа. Даже сталинский СССР с его ГУЛАГом, огромной армией спецслужб и отлаженной машиной государственного насилия во многом использовал и мягкие формы идеологической мобилизации, обеспечивавшейся мощным агитационно-пропагандистским аппаратом. Штыками можно захватить и даже на короткий период удержать власть, но сидеть на штыках несколько…